Budząc się rano,
pomyśl jaki to wspaniały skarb żyć,
oddychać i móc się radować.
Marek Aureliusz

Życie to oddychanie. Każdy z nas wykonuje codziennie tysiące oddechów nie zastanawiając się nad tym, że prawidłowe oddychanie ma wpływ na nasze zdrowie i nastrój. Jeżeli jesteś zdenerwowany lub znajdujesz się pod wpływem stresu, twój oddech jest szybki i płytki. Kiedy jesteś zrelaksowany, twój oddech jest głęboki.

Prawidłowe oddychanie u dziecka powinno być miarowe, spokojne, głębokie i powinno przebiegać prawidłowym torem – przez nos. Dzięki temu właściwie kształtują się: pojemność i wydolność klatki piersiowej, poziom napięcia mięśniowego, postawa ciała, artykulacja i ogólna wydolność organizmu.

Prawidłowy i najbardziej pożądany sposób oddychania to oddychanie żebrowo-brzuszne lub tzw. żebrowo-brzuszno-przeponowe. Ten typ połączonego oddychania uważany jest za najgłębszy i najwłaściwszy. Jeśli zauważymy u dziecka pierwsze oznaki oddychania torem ustnym – zgłośmy się na konsultację do pediatry lub do logopedy. Wczesna terapia przynosi szybkie efekty i nie pozwala utrwalić się nieprawidłowościom. Dziecko samo nie wyrośnie z takiego sposobu oddychania.

Celem ćwiczeń oddechowych jest:

· poszerzenie pojemności płuc,
· wzmocnienie mięśni biorących udział w oddychaniu,
· wyrobienie prawidłowego toru oddechowego,
· odróżnienie fazy wdechu i wydechu,
· wyrobienie umiejętności szybkiego, pełnego wdechu i wydłużonej fazy wydechowej,
· dostosowanie długości wydechu do czasu trwania wypowiedzi,
· zsynchronizowanie pauz oddechowych z treścią wypowiedzi.

Ćwiczenia oddechowe wykonujemy:

· w przewietrzonym pomieszczeniu,
· przed jedzeniem lub 2–3 godziny po posiłku,
· systematycznie 2–3 razy dziennie przez kilka minut.

Należy też pamiętać, że:

· przedłużanie wydechu nie może być zbyt długie, gdyż może opróżnić płuca z tzw. „powietrza zapasowego”,
· każde dziecko ma własny, indywidualny rytm oddechu, inną pojemność płuc – dlatego każde dziecko wykonuje ćwiczenia zgodnie ze swoimi możliwościami,
· dziecko nie wykona ćwiczeń, gdy ma katar, przerost trzeciego migdałka lub krzywą przegrodę nosa,
· ćwiczenia należy wykonywać w różnych pozycjach ciała, np. pozycji leżącej, siedzącej czy stojącej, dlatego najłatwiej wpleść je w zabawy ruchowe,
· należy pamiętać, aby w czasie ćwiczeń mięśnie szyi, rąk i tułowia były rozluźnione, a postawa ciała swobodna (w zabawach ruchowych łatwiej to skontrolować),
· ćwiczenia oddechowe prowadzone z małymi dziećmi powinny być dostosowane do możliwości dziecka, a więc wymagają formy zabawy.

Nawet większość dorosłych nie wykorzystuje przy oddychaniu całej pojemności płuc, a niewystarczający dopływ tlenu do organizmu przyczynia się do zmęczenia i stresu.

Bierne ćwiczenia oddechowe połączone z usprawnianiem ruchowym:
· wymuszenie pełnego wydechu u dziecka leżącego na plecach poprzez zginanie jego nóg i przyciąganie w kierunku klatki piersiowej,
· bierne skłony tułowia dziecka w przód w klęku lub w siadzie płaskim, zgodnie z podawanym rytmem,
· przetaczanie dziecka leżącego na brzuchu

Ćwiczenia oddechowe wymagające współdziałania ze strony dziecka:

· dmuchanie na wiatraczki, dmuchawki unoszące piłeczkę, piórka i paski papieru,
· dmuchanie w różnego rodzaju gwizdki oraz gwizdki z ustnikiem,
· zdmuchiwanie lekkich przedmiotów ze stołu,
· dmuchanie na przedmiot zawieszony na lince,
· dmuchanie na piłeczkę pingpongową, słomki, kredki leżące na gładkiej powierzchni,
· wdmuchiwanie piłeczek do bramki,
· przetaczanie powietrza z jednego policzka do drugiego,
· dmuchanie przez słomki o różnej grubości,
· dmuchanie na zabawki pływające w wodzie,

Ćwiczenia oddechowe dobrze jest również łączyć z ruchami rąk i tułowia:

· wdech z jednoczesnym szybkim wzniesieniem rąk do boku, a wydech z powolnym przesuwaniem rak do przodu, aż do zupełnego ich złączenia;
· wdech z jednoczesnym wzniesieniem rąk bokiem do góry, wydech z powolnym ich opuszczaniem, któremu towarzyszy powolny wydech;
· szybki wdech z jednoczesnym skrętem tułowia w bok, w czasie powolnego wydechu następuje powrót do normalnej pozycji.

Uważne oddychanie (5 minut)

· dziecko może stać lub usiąść podczas tego ćwiczenia.
· prosimy dziecko, aby położyło obie ręce na brzuchu.
· powinno zamknąć oczy lub spojrzeć w dół na ręce.
· pomóżmy dziecku we wzięciu 3 wolnych głębokich wdechów i wydechów, aby mogło zobaczyć, czy jest w stanie poczuć ruch dłoni.
· możemy policzyć głośno „1, 2, 3” podczas każdego wdechu oraz„1, 2, 3” podczas każdego wydechu, zatrzymując się nieco na końcu każdego wydechu.
·Zachęcamy dziecko, aby zastanowiło się nad tym, jak czuje swój oddech, odpowiadając cicho, w myślach na następujące pytania.
Co porusza naszymi rękami, gdy leżą na brzuchu?
Czy to powietrze wypełnia twoje płuca?
Czy czujesz, że powietrze wpada przez nos?
Czy czujesz, jak powietrze przesuwa się przez nos?
Czy powietrze jest nieco zimniejsze po wejściu i cieplejsze po wyjściu?
Czy słyszysz swój oddech? Jak to brzmi?

Wszystkie techniki oddechowe uczą jednego – że oddech to potężne źródło zdrowia i spokoju. Prowadząc z dzieckiem terapię oddechową nie zapominajmy o uświadamianiu mu tej jakże ważnej prawdy. Płynne przechodzenie wdechu w wydech wycisza system nerwowy, rozładowuje emocje, uspokaja. Mocny, głęboki oddech potrafi przynieść natychmiastową ulgę w chwilach stresu. Oddech to doskonałe lekarstwo, które w dodatku nic nie kosztuje i z którego zawsze możemy skorzystać.

https://www.teachstarter.com/gb/blog/classroom-mindfulness-activities-for-children-gb/

Opracowano na podstawie Mindfulness, treningu uważności dla ucznia i nauczyciela.

Życzymy miłego spędzania czasu na uczeniu się poprawnego oddechu

pedagodzy
Alina Konecka
Renata Miśkiewicz
Ewa Kubis